Wetenschap bewijst niets

Over de verhouding tussen wetenschap en geloof is er tegenwoordig veel onduidelijkheid. Velen menen dat wetenschap religie overbodig heeft gemaakt. De gedachte is dat religie een voorstadium was van een voorwetenschappelijke manier om met de wereld om te gaan. Nu de wetenschap er is, ‘blijkt’ dat onverklaarbare fenomenen een eenvoudige wetenschappelijke verklaring hebben. Mensen als Richard Dawkins zijn de kampioenen van de visie dat religie als zodanig heeft afgedaan. Wetenschap is in deze optiek het middel waardoor wij als mensen tot de waarheid omtrent de werkelijkheid komen.

Niets is eigenlijk minder waar. Wetenschap wordt in onze beschaving zwaar overgewaardeerd. Een stukje filosofische logica kan ons helpen dit in te zien. Wetenschap is het onderzoeken van de werkelijkheid m.b.v. een bepaalde onderzoeksmethode. Men maakt vooraf een hypothese en gaat vervolgens proeven doen om te kijken of de hypothese bevestigd wordt. Zo ja, dan is er een ‘eureka’. Maar wat er eigenlijk gebeurt is niet meer dan het bevestigen van een vooraf gestelde idee. In de filosofie heet dit inductief redeneren, d.w.z. van particuliere voorvallen naar algemene stellingen. Er wordt niets bewezen. Om iets te bewijzen zouden alle mogelijk voorvallen in het onderzoek meegenomen moeten worden.

De technologische vooruitgang die het gevolg is van wetenschappelijk onderzoek kan ons gemakkelijk misleiden en ons het gevoel geven dat wetenschap de sleutel is tot alle kennis en dus betekenis. Maar zo’n beetje niets is minder waar. Wetenschap schenkt ons een hoop kennis, maar zoals hierboven gesteld is de zekerheid daarvan onbewijsbaar. Daar komt nog iets bij. Wetenschap kan ons vertellen hoe iets werkt en waarom het op een bepaalde manier werkt. Maar het kan ons niet vertellen hoe dat ‘iets’ er gekomen is en wat de betekenis van dat ‘iets’ is.

Voor dat laatste hebben we geloof nodig. Geloof dat ons helpt om zin te geven en de betekenis te bepalen van de wereld en onszelf. Geloven doen we. Of we nu christen, agnost of atheïst zijn. Meer over dit onderwerp hier.

Reeds eerder gepubliceerd op opiniesite habakuk.nu