Fluiten naar de vrijheid van meningsuiting

De VVD start vandaag een debat om een verregaande vrijheid van meningsuiting te bepleiten en uiteindelijk in wetgeving te verankeren. Was de partij vroeger tegen Anne Frank met een PLO-sjaal, nu moet dat kunnen. Ook 'Hamas, hamas, joden aan het gas' kan - hoe verwerpelijk ook - door de beugel. Godslastering - tsjonge we staan verbaasd - is niet langer een probleem.

Nu ben ik vóór vrijheid van meningsuiting en ben ik ook bezorgd om de toenemende neiging van overheden om in het kielzog van 9-11 en de moord op Theo van Gogh privacy van de burger in te perken en niet langer zomaar elke mening te respecteren. Ik heb dan ook gepleit tegen de beslissing van de procureur-generaal om Wilders toch te vervolgen. Wanneer politiek correcte meningen of angst voor represailles van bepaalde groepen het uitgangspunt worden voor wat gezegd mag worden, is het einde zoek en gaat de waarheid eraan.

Nu is het echter op z'n plaats om even luid te zeggen dat ook een verabsolutering van vrijheid van meningsuiting de waarheid geweld aandoet. Sterker, de waarheid is ten dode gedoemd als iedereen ad infinitum mag zeggen wat hij of zij vindt.

Kun je je voorstellen wat voor gekke dingen men kan gaan zeggen. De viezigheid van reality programma's bij de commerciële omroepen zal overtroffen worden en verdedigd gaan worden tot de Hoge Raad toe. Het toppunt van postmodern gebral wordt op een voetstuk verheven. Elk braaksel van de menselijke stem is rechtgeldig, mag gehoord worden, is iets om trots op te zijn, wordt iets om samen pal voor te staan.

Maar waarom zijn meningen heilig? Is vrijheid van meningsuiting niet een waarborg om mensen in staat te stellen om datgene te belijden waarvan ze naar eer en geweten geloven dat het waar is? Dat ze dit mogen zeggen zonder bang te zijn vervolgd te worden? Dat wil nog niet zeggen dat élke mening heilig is. Het wil nog minder zeggen dat elk product van de menselijke stemband een mening vertegenwoordigt. 'Hamas, hamas, joden aan het gas' staat niet voor een mening, het is het geluid van ongeïnformeerd gepeupel dat napraat en vervallen is tot stammenstrijd. Ook is niet elke mening gerechtvaardigd. Niet elke mening heeft bestaansrecht. Hoe controversieel dit ook mag klinken.

Wanneer een absolute vrijheid van meningsuiting wettelijk gewaarborgd wordt, krijgen we vreemde situaties. Het betekent dat elke mening - hoe bizar ook - een plek geboden moet worden in de maatschappij. Ja, elke mening kan zich zo nestelen bij de overheden. Waar zij zich maar laat horen, heeft de mening recht van spreken, recht van eisen, recht van afdwingen. We moeten ook goed beseffen dat mening en gedrag niet te scheiden zijn. De daad ligt in het verlengde van het woord. De doodverwensing wordt gevolg door een moord. Genocide is nazaat van ethnische haat. Waar een mening gehoord wordt, wordt zij door sommigen of door velen aangenomen. De publieke opinie kan definitief door een overtuigende mening beïnvloed worden. Wetgeving volgt.

Wat een naïviteit om zo te denken en voldaan de Auschwitzs en de Srebrenicas tot het verleden te verklaren. Alsof het niet weer zou kunnen gebeuren. Elke wandaad in het verleden is begonnen met een gedachte die een mening die een uitspraak die een opinie die een daad werd.

Er moet dan ook een norm gehanteerd worden. De norm die ik wil voorstellen is niet erg in zwang en ze is - vanwege de menselijke feilbaarheid - ook niet fool-proof. Maar toch, hier is die norm dan: de waarheid. De waarheid is niet populair, de waarheid wordt tegenwoordig veelal niet als absoluut ervaren, maar het is de enige norm die ons hier kan helpen.

Wat wel en niet gezegd mag worden, moet getoests worden aan de waarheid. Wat waar is, mag gezegd worden, wat niet waar is, niet. Dit zou in ieder geval op de volgende gebieden toegepast moeten worden:

1. Logica. Een mening moet een interne consistentie vertonen. Nu verkondigen mensen heel vaak meningen die onlogisch zijn en vaak maakt dat ook niet veel uit. Maar bij sommige meningen wordt het problematisch. Als iemand zegt: 'Ik vind dat je bij rood licht door moet rijden, want stieren rennen ook als ze een rode lap zien', is dat een verwerpelijke mening. Het is nl. intern niet consistent. De mening laten we misschien wel toe, maar zodra de meninghouder tot de daad overgaat, krijgt hij een bon. Ook de mening 'Turken moeten Nederland uit, want snorren zijn niet van deze tijd'. is verwerpelijk. Deze mening gaat al richting vreemdelingenhaat. Deze mening is ook intern inconsistent: snorren zijn niet uit de mode en bovendien is ‘uit de mode zijn’ nog niet een reden om niet in Nederland te mogen wonen.

2. Geschiedenis. Meningen die leiden tot historisch revisionisme moet verworpen worden. Anne Frank met een Palestijnse sjaal is een goed voorbeeld van revisionisme. Anne staat symbool voor de slachtoffers van de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog en kan niet zomaar symbool staan voor om het even welk slachtoffer in welke situatie dan ook. Ze mag zeker niet gebruikt worden voor de revisionistische kijk op het Palestijnse vraagstuk waarbij de vermeende 'slachtoffers' actieve participanten zijn in jodenhaat. Een schande is het!

3. Levensbeschouwing. Er moet respect zijn voor andere levensbeschouwingen. Tegelijk moeten we ook scherp oog hebben voor waar een godsdienst of een levensbeschouwing toe kan leiden. Niet alle levensbeschouwingen zijn gelijk. De nazistische levensbeschouwing (het was meer dan een politieke ideologie) heeft terecht het onderspit moeten delven, omdat de nazi-ideologie leert dat niet alle rassen gelijk zijn en dat het ene ras geëxtermineerd mag worden ten behoeve van het andere. Als we om ons heen kijken, zien we hoe een moreel relativistische seculiere staat blind genoeg is om de eigen judeo-christelijke wortels te grabbel te gooien ten faveure van een wereldbeeld dat ten diepste anti-seculier is en het concept scheiding van kerk en staat in het geheel niet kent.

4. Moraliteit. Ook zijn er morele waarheden die in acht genomen moeten worden. Het moedwillig kwetsen met als doel het schofferen van bepaalde mensen of groepen is moreel onjuist. Het strookt niet met de morele absolute waarheden die wij kennen. Wilders' mijn Kampf vergelijking valt daar m.i. niet onder, omdat hij een vergelijking maakt die - gelet op het wijdverbreide antisemitisme onder moslims - niet uit de lucht is gegrepen en als doel heeft de ogen te openen. Het is wel op het randje. De moedwillige niet-functionele godslasteringen in literatuur en cultuur gaan volgens mij soms wel over de schreef.

Rest ons nog om de test van de logica toe te passen op het idee van de VVD. Uiteindelijk is totale vrijheid van meningsuiting een absolute mening die afwijkende meningen uitsluit. Het legt hen die het er niet mee eens zijn het zwijgen op! Met het voorstel snijden Rutte en Nicolaï zich daarom in de vingers. Het werkt beperking van vrijheid van meningsuiting in de hand. Trouwens wat moeten we met de mening dat niemand meer mag denken wat hij wil? Met die mening kan de vrijheid van meningsuiting om zeep worden geholpen! Het is raar, maar waar.

Wanneer houden politici op met het bedenken van nieuwe dingen waar ze mee in de schijnwerpers kunnen komen zonder dat die eerst getoetst worden aan haalbaarheid, logica, de grondwet... en de waarheid?