Beelden en Woorden

Je hoort vaak: 'Eén plaatje zegt meer dan 1000 woorden'. Dat lijkt inderdaad te kloppen. Als ik een boek voor mijn neus heb met veel woorden en er is één plaatje dan kijk ik naar het plaatje. Ik gebood onlangs mijn dochter een boek te gaan lezen. Met tegenzin begon ze aan haar taak. Toen ik haar later vroeg hoe het met het lezen stond zij ze dat ze de plaatjes met de bijschriften alvast bekeken had.

Het is een beproefde educatieve methode om het onderwijs aanschouwelijk te maken met beelden en illustraties. Maar betekent dat ook dat de plaatjes meer zeggen? Ik dacht het niet. Haal de plaatjes weg en het onderwijs is er nog steeds, zij het minder toegankelijk. Maar haal het onderwijs weg en er blijven alleen betekenisloze plaatjes over. Het zijn niet de plaatjes die meer zeggen, maar de mensen die sterker worden aangetrokken door de plaatjes.

In de reclame weten ze dat maar al te goed. Daar maakt men weinig woorden aan de communicatie vuil. Dat hoeft ook niet, want mensen moeten beïnvloed worden. Het gaat om sfeer, beleving, emotie. En die zijn het beste over te brengen door datgene waardoor mensen het sterkst door aan worden getrokken: beelden.

Beelden zijn goed voor emotie maar niet in staat waarheid over te dragen. Beelden kunnen ons de realiteit laten zien, maar daar blijft het bij. Voor waarheid en het overdragen van kennis is het woord nodig. Vandaar dat wij spreken over het Woord van God en niet het Beeld of het Plaatjesboek van God. Een beeld van God is zelfs ten strengste verboden. God heeft zijn waarheid, die tot ons komt in rationele proposities, in woorden gegeven.

Woorden om over na te denken, woorden om te heroverwegen, woorden die ons inbeeldingsvermogen de ruimte geven over God na te denken. Wij zijn lui geworden. In onze beeldcultuur willen wij voorgekauwde illustraties die indruk maken maar uiteindelijk beperkt zijn.

Men zegt: 'Eén plaatje zegt meer dan 1000 woorden', maar ik zeg dat één woord meer waarheid bevat dan 1000 plaatjes.

Deze column is eerder gepubliceerd op opiniesite Habakuk.nu