Rationalistisch of rationeel?

In zijn column op trouw.nl beweert Lodewijk Dros dat de oude opvatting van Knevel, nl. de letterlijke 6x24 uur interpretatie van Genesis, eigenlijk al het gelijk van Darwin bewees. Zijn argument hiervoor is, dat zowel de letterlijke interpretatie van de Bijbel (die leidt tot het creationistische model) als de evolutietheorie een gemeenschappelijke voorouder hebben in - nou komt het - het rationalisme van de Verlichting.

En weet je waarom? Een letterlijke interpretatie van de Bijbel is nl. een rationalistische interpretatie. Dus met andere woorden vóórdat het rationalisme ons verlichtte was er geen letterlijke interpretatie van de Heilige Schrift! Kom nou zeg. Dit toont toch wel een ernstig gebrek aan historische kennis, Lodewijk. Onze geliefde kerkvaders, de scholastici en de mannen van de Reformatie stonden over het algemeen voor een letterlijke interpretatie van Gods Woord. Zelfs een neoplatonist als Origenes leerde naast een allegorische interpretatie ook een letterlijke.

Het ergste is nog wel dat Dros termen door elkaar haalt: rationalisme en ratio. Iemand die rationalistisch denkt, gebruikt zijn ratio, maar dat wil niet zeggen dat wie het rationalisme niet aanhangt dus ook niet rationeel denkt. Of moeten wij geloven dat Plato en Aristoteles niet rationeel waren?

Waar Dros constateert dat wie 'de pro-creationismesites erop naleest, gefascineerd raakt door hun ongekend rationele inslag' wordt ik gefascineerd door zijn verbazing. Het christelijk geloof is door en door rationeel, d.w.z. dat het bestaat uit logisch samenhangende geloofspunten. Zaken die te maken hebben met godsopenbaring en bovennatuurlijke zaken hoeven niet irrationeel te zijn.

Eén ding is zeker bijbelgetrouwe gelovigen zullen nooit rationalistisch worden. Rationalisme beschouwt de menselijke rede als het objectieve en autonome ijkpunt van de werkelijkheid. Inmiddels zijn we samen met de atheïsten er wel achter gekomen dat dat niet werkt. Misschien is wat dat betreft de evolutietheorie wel veel te rationalistisch (én te weinig rationeel).