Thursday, October 9, 2008

Waarheid versus beïnvloeding

Een kenmerk van de  westerse beschaving is dat ontwikkelingen op filosofisch gebied op de voet gevolgd worden door culturele trends. Onze cultuur leeft als het ware de levensvisie van haar filosofen. Sinds het christendom door de wijsgeren van de Verlichting overboord is gegood, heeft dit ingrijpende - en in toenemende mate desastreuze - gevolgen gehad voor het westen.

Heel herkenbaar is hoe filosofie zijn doorwerking heeft gehad in reclame en marketing. In de twintigste eeuw zijn er denkers geweest die de vraag naar goed en kwaad op een praktische manier probeerden op te lossen. Ze kwamen tot de conclusie dat iets waar en goed is, omdat het werkt. Deze beweging werd aangeduid met de term pragmatisme en heeft een enorme invloed gehad op reclame. Reclame werkt, dus het is goed. Men heeft zich meestal weinig bezig gehouden met de vraag of bepaalde reclame wel ethisch verantwoord is. Er is gelukkig een reclamecodecommissie. Het feit dat zo'n commissie nodig is, zegt eigenlijk al genoeg. Er moet gereguleerd worden anders loopt het de spuigaten uit.

Een andere denkrichting dacht juist heel anders over het begrip waarheid. Ze vroegen zich af of er wel zoiets als waarheid is. Mensen zijn immers altijd onderling verdeeld over zoveel dingen. Is waarheid niet veel meer gewoon een afspraak tussen mensen onderling? Waarheid bestaat niet volgens deze richting die aangeduid wordt met de term postmodernisme. Ook deze beweging deed haar invloed gelden. Het gaat er immers niet meer om de consument te overtuigen van de kwaliteit van een product. Niemand is meer geïnteresseerd in de waarheid over een product, want die waarheid bestaat toch niet. Het gaat bij marketingtechnieken niet om overtuigen maar beïnvloeden. Je moet de consument winnen voor 'jouw' waarheid. Het is zaak een merkbeleving te creëren die er voor zorgt dat de klant liefst onbewust het product gaat kopen.

Nu de kerk dan. We zien regelmatig een klakkeloos en onzorgvuldig toepassen van verworvenheden die gestoeld zijn op bedenkelijke filosofieën. Het werkt en daarom doen we het. Marktetingprincipes worden toegepast omdat ze het gewenste resultaat geven. In hoeverre maken wij ons schuldig aan het beïnvloeden van mensen door het scheppen van de juiste sfeer, door indruk te maken met massaliteit, etc.? In hoeverre tuigen wij onze buitenkant op, met verwaarlozing van de binnenkant?

We moeten heel voorzichtig zijn met moderne marketingtechnieken. De kerk heeft de plicht de verkeerde filosofie die daarachter schuilgaat te ontmaskeren. Het evangelie moet zuiver bewaard en gecommuniceeerd worden. Verkondiging is iets heel anders dan emotionele beïnvloeding. Een verwaterd evangelie levert watjes op. Pragmatisch resultaat mag niet als een synoniem beschouwd worden van vruchtdragen.

Jezus Christus is de Weg de Waarheid en het Leven. Van deze waarheid moeten wij in alle zuiverheid getuigenis afleggen. Ook als direct meetbaar resultaat uitblijft.

Reeds eerder gepubliceerd op opiniesite habakuk.nu

No comments: